Ammoniak (NH₃) is een belangrijke stof die vrijkomt bij de bemesting van landbouwgrond, met name bij het uitrijden van mest. Het heeft negatieve effecten op zowel het milieu als de gezondheid, onder andere door het bijdragen aan de verzuring van bodems, de afname van biodiversiteit en de vorming van fijnstof. De emissie van ammoniak is een belangrijk aandachtspunt in de landbouw en heeft geleid tot vele metingen en berekeningen om de uitstoot in kaart te brengen en te verminderen.
Recent onderzoek door Wageningen Universiteit & Research (WUR) heeft aangetoond dat de ammoniakemissies bij het uitrijden van mest 10% lager zijn dan voorheen werd aangenomen. Deze bevinding kwam voort uit een herziening van oudere en recente ammoniakmetingen, waarbij een aangepaste rekenmethode werd gebruikt. De resultaten zijn gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Soil Use and Management (2020).
De Metingen en Methode
De WUR voert metingen van ammoniakemissies uit bij de uitrijding van mest op grasland. De methodologie die hiervoor wordt toegepast, is de Integral Horizontal Flux (IHF) methode. Bij deze methode wordt mest uitgereden in een cirkelvormig gebied van ongeveer 50 meter in diameter. Twee meetmasten worden geplaatst: één mast staat in het midden van de bemeste cirkel, en de andere mast staat buiten de cirkel in de richting van de wind. De masten meten de concentratie van ammoniak op verschillende hoogtes.
De mast in het midden van het bemeste gebied meet de ammoniakconcentratie op vijf tot zeven verschillende hoogtes, terwijl de mast buiten het gebied de achtergrondconcentratie van ammoniak in de lucht meet. De gemeten ammoniakconcentraties worden gecombineerd met gegevens over de windsnelheid en windrichting om de totale emissie te berekenen.
De uitstoot wordt berekend door de hoeveelheid ammoniak die door de wind wordt weggeblazen op verschillende hoogtes te relateren aan een zogenaamde emissiecurve, die de concentratie van ammoniak op verschillende hoogtes koppelt aan de windsnelheid. Deze gegevens worden vervolgens gebruikt om de ammoniakemissie te schatten.
De Aangepaste Berekeningsmethode
De kern van het recente onderzoek ligt in de herziening van de berekeningsmethode die wordt gebruikt om de ammoniakemissies te schatten. Statistici bij de WUR, onder leiding van Paul Goedhart, hebben de emissiecurve die de ammoniakconcentratie op verschillende hoogtes beschrijft, opnieuw geëvalueerd. Goedhart ontdekte dat de bestaande curve niet goed overeenkwam met de meetgegevens en ontwikkelde een alternatieve curve. Hij wees er ook op dat metingen op grotere hoogtes vaak variabeler zijn dan die op lagere hoogtes, wat de nauwkeurigheid van de emissieschattingen beïnvloedde.
Door de nieuwe inzichten in de emissiecurve en de variabiliteit van metingen toe te passen, werd de ammoniakemissie bij het uitrijden van mest op grasland opnieuw berekend. Dit leidde tot de conclusie dat de uitstoot ongeveer 10% lager is dan eerder werd aangenomen.
Impact van de Aanpassing
De impact van deze bevinding is significant voor zowel de landbouwpraktijk als de beleidsvorming. De emissiefactoren, die aangeven hoeveel ammoniak vrijkomt bij de toepassing van mest, zijn lager dan voorheen werd aangenomen. Specifiek:
- Zodenbemester: De emissiefactor bij het gebruik van een zodenbemester blijkt niet 19% te zijn, zoals eerder werd berekend, maar circa 17%.
- Bovengronds uitrijden van mest: De emissiefactor voor het bovengronds uitrijden van mest blijkt niet 70%, maar 63% te zijn.
Deze lagere emissies betekenen dat de totale hoeveelheid ammoniak die vrijkomt bij mesttoediening op grasland waarschijnlijk lager is dan de eerdere schattingen, wat belangrijke implicaties heeft voor het milieubeleid en de doelstellingen van emissiereductie. In Denemarken hanteert men de emissiefactoren die nog eens 10% lager liggen dan deze recente Nederlandse emissiefactoren. Men hanteert 15% in plaats van 17% voor rundveemest.
Implicaties voor Beleid en Duurzaamheid
De resultaten van dit onderzoek zijn van belang voor het Nederlandse landbouwbeleid, dat zich richt op het terugdringen van ammoniakemissies. In Nederland is het reduceren van de uitstoot van ammoniak een essentieel onderdeel van het milieubeleid, vooral vanwege de impact van ammoniak op de stikstofdepositie in natuurgebieden en de bijbehorende verzuring van de bodem.
Met de nieuwe berekeningen van WUR kunnen beleidsmakers en boeren realistischer inschatten wat de werkelijke emissies van ammoniak zijn tijdens de mestaanwending. Dit kan helpen om doelstellingen voor emissiereductie realistischer te formuleren en het effect van agrarische emissiebeleid beter te monitoren. Bovendien kunnen de aanpassingen in de emissiemodellen leiden tot verbeterde richtlijnen voor mesttoepassing, waarbij boeren mogelijk meer ruimte krijgen om hun bemestingspraktijken aan te passen zonder onrealistische emissiebeperkingen te hoeven naleven.
Conclusie van het Onderzoek
Het herziende onderzoek van Wageningen Universiteit & Research biedt waardevolle nieuwe inzichten in de ammoniakemissies bij het uitrijden van mest op grasland. De aanpassing van de emissieberekeningen, die resulteerde in een vermindering van de geschatte uitstoot met 10%, heeft zowel wetenschappelijke als praktische implicaties. Het biedt een meer accurate basis voor beleidsbeslissingen en kan bijdragen aan duurzamere landbouwpraktijken, waarbij de ammoniakemissies effectiever kunnen worden beheerst. De verdere verfijning van emissiemodellen blijft echter een dynamisch proces, waarbij de voortdurende ontwikkeling van meetmethoden en rekenmodellen van groot belang is voor het verkrijgen van betrouwbare emissiegegevens.
Bronnen:
- Goedhart, P., et al. (2020). “Estimating ammonia emission after field application of manure by the integrated horizontal flux method: a comparison of concentration and wind speed profiles” Soil Use and Management.
- Wageningen Universiteit & Research, Rapporten en onderzoeksgegevens over ammoniakmetingen bij mesttoediening.
- Ammoniakemissie bij uitrijden van mest blijkt 10% lager dan tot dusver werd aangenomen. NCM 30-1-2020
StikstofInfo.net - Alles over Ammoniak en stikstofverbindingen 
Plaats een reactie