Landbouw in Zicht #3, een gesprek tussen Robert Ellenkamp en Wouter de Heij over Ammoniak en Stikstofmodellen.

Recent had Robert Ellenkamp een gesprek met ir. Wouter de Heij over Aerius.

In mijn recente onderzoek naar het stikstofmodel Aerius concludeer ik dat er aanzienlijke onnauwkeurigheden zijn in de berekeningen van stikstofdepositie. Dit komt doordat praktijkmetingen vaak ontbreken, vooral voor droge depositie. De natte stikstofdepositie lijkt in het model te worden overschat, mogelijk met 25%, terwijl ammoniakemissies 10 tot 20% hoger worden ingeschat dan wat in de praktijk wordt gemeten. Deze onnauwkeurigheden hebben grote gevolgen voor de betrouwbaarheid van de voorspelde stikstofneerslag op stikstofgevoelige natuurgebieden.

Aerius bouwt voort op verschillende deelmodellen, zoals het emissiemodel NEMA, dat de uitstoot van ammoniak uit landbouwbedrijven schat, GIAB en INITIATOR. Het blijkt echter dat de standaard emissiefactoren voor vee, zoals 14 (13,7) kg ammoniak per koe per jaar, vaak te hoog zijn en niet overeenkomen met recente praktijkdata, die juist wijzen op lagere emissiewaarden. De berekende ammoniakconcentraties in de lucht variëren sterk per regio, wat de veronderstelling van een uniforme “ammoniakdeken” over Nederland betwist.

Daarnaast bevat het model grote schattingen in de natte depositie, zoals gemeten bij meetpunten als De Peel. Verdamping van regen, een bekend verschijnsel bij boeren, lijkt onvoldoende meegenomen, wat mogelijk tot een overschatting van de natte depositie leidt. Ook de droge depositie is problematisch: deze hangt af van diverse processen en wordt slechts op een paar locaties gemeten, waardoor een representatief beeld ontbreekt. Het gebruik van fluxmetingen en biomarkers zou hierbij meer duidelijkheid kunnen geven, maar de praktijkmetingen zijn op dit moment veel te beperkt.

De DEPAC-module in Aerius, die droogdepositiesnelheden voor verschillende landklassen berekent, blijkt ook onnauwkeurig. Zo zijn de voorspellingen voor duingebieden en bossen mogelijk veel hoger dan de werkelijkheid, en de droge depositie op grasland wordt juist onderschat. Het model mist een nauwkeurige voorspelling op een schaal van 10 tot 20 mol, en dus roept dit de vraag op in hoeverre Aerius werkelijk kan bijdragen aan het preciseren van stikstofbeleid.

Kortom, Aerius vertoont aanzienlijke tekortkomingen en moet beter worden afgestemd op de realiteit door meer praktijkmetingen en nieuwe rekenmethoden. Het huidige model lijkt onvoldoende accuraat om betrouwbare beleidsadviezen te geven voor stikstofgevoelige natuur.