Stikstofbeleid met een Brede Blik: Han Lindeboom over een Integrale Aanpak

Disclaimer: Stikstofinfo.net werkt met het middenveld en vele experts aan een eigen concept plan, dit artikel is geen weergave van de ideeën van stikstofinfo.net.

Emeritus hoogleraar mariene ecologie Han Lindeboom heeft recentelijk zijn visie op stikstof en het huidige stikstofbeleid gedeeld op Foodlog. Hij benadrukt dat het Nederlandse stikstofprobleem voor slechts 10-20% in de natuur ligt en voor 80-90% in Den Haag, Brussel en de rechtszalen. Volgens Lindeboom wordt het debat te eenzijdig gevoerd, alsof men door een nauwe koker kijkt. Hij pleit voor een integrale benadering waarbij met een bredere blik naar de natuur wordt gekeken om effectieve oplossingen te vinden. 

Lindeboom baseert zijn inzichten op jarenlange ervaring en onderzoek. Zo ontdekte hij tijdens zijn promotieonderzoek op een onbewoond eiland in de Indische Oceaan dat ammoniakuitstoot van een pinguïnkolonie een significant effect had op de vegetatie tot op 500 meter afstand. Dit natuurlijke proces, dat al duizenden jaren plaatsvindt, toont aan hoe stikstof zich in de natuur gedraagt zonder menselijke tussenkomst. 

Een belangrijk punt van discussie is de manier waarop stikstof zich verspreidt. Lindeboom stelt dat ammoniak (NH3) en stikstofoxiden (NOx) een wolk vormen die zich driedimensionaal verspreidt door diffusie en turbulentie, met een significante impact tot ongeveer 500 meter van de bron. Dit staat in contrast met de hypothese van hoogleraar Jan-Willem Erisman, die suggereert dat stikstof zich in de vorm van pluimen over grotere afstanden verspreidt. Het verschil tussen deze twee perspectieven heeft grote implicaties voor het stikstofbeleid. Als Lindeboom gelijk heeft, zou de nadruk meer moeten liggen op lokale bronnen en hun directe omgeving, terwijl bij Erismans model de focus ligt op bredere regionale effecten. 

Lindeboom benadrukt dat de huidige kritische depositiewaarden (KDW) en de modellen die worden gebruikt om stikstofdepositie te berekenen, niet altijd overeenkomen met de empirische werkelijkheid. Hij pleit voor een herziening van deze modellen en voor meer veldonderzoek om de daadwerkelijke impact van stikstof op verschillende typen natuur beter te begrijpen. Daarnaast wijst hij op het belang van adequaat natuurbeheer, zoals maaien en begrazen, om de biodiversiteit te behouden en te versterken. 

In zijn visie op oplossingen pleit Lindeboom voor een integrale aanpak waarbij zowel de ecologische als de menselijke aspecten in overweging worden genomen. Hij suggereert dat het huidige natuurbeheer te statisch is en onvoldoende rekening houdt met de dynamiek van natuurlijke processen. Door de natuur meer ruimte te geven en natuurlijke processen selectief te begeleiden, kan er een veerkrachtiger en biodiverser landschap ontstaan. Dit vereist een herziening van het huidige beleid en een verschuiving van focus van puur kwantitatieve stikstofreductie naar kwalitatief goed natuurbeheer. 

Samenvattend pleit professor Han Lindeboom voor een bredere en meer integrale benadering van het stikstofprobleem. Door verder te kijken dan de huidige modellen en beleidskaders, en door de natuur dynamischer en veerkrachtiger te benaderen, kunnen effectievere en duurzamere oplossingen worden gevonden die zowel de natuur als de menselijke samenleving ten goede komen.