Mestvergisting en Hygiënisatie van Digestaat: Een stuk van de Sleutel tot Duurzaam Nutriëntenbeheer

Het slim verwerken van dierlijke mest is een cruciale stap in de oplossing voor de stikstofproblematiek in Nederland. Mestvergisting en hygiënisatie van digestaat bieden kansen voor een circulair nutriëntenbeleid, met nieuwe mogelijkheden voor export en duurzame landbouw. Een recente innovatie van het Nederlandse bedrijf TOP bv maakt deze route nóg kansrijker.

Het mestoverschot als kern van het probleem

Nederland is een agrarisch land met een hoge veedichtheid. Dat zorgt voor veel dierlijke mest, waarmee waardevolle voedingsstoffen als stikstof (N), fosfaat (P) en kalium (K) vrijkomen. Op zichzelf is dat geen probleem: deze nutriënten zijn onmisbaar voor de productie van voedsel.

De uitdaging is echter dat deze mest vaak in overmaat beschikbaar is op plekken waar de bodem al verzadigd is. Dat leidt tot uitspoeling van nitraat naar het grondwater, ammoniakuitstoot naar de lucht, en stikstofdepositie op natuur. Tegelijkertijd zijn er wereldwijd gebieden waar een tekort aan deze voedingsstoffen bestaat.

De kern van de oplossing zit dus niet alleen in minder produceren, maar vooral in slimmer omgaan met deze nutriënten. Mestverwerking speelt hierin een sleutelrol.

Mestvergisting: energie en nutriëntenbenuttin

Mestvergisting is een techniek waarbij mest in een afgesloten reactor wordt vergist onder anaerobe (zuurstofloze) omstandigheden. Dit levert biogas op, een duurzame energiebron die bijdraagt aan de energietransitie. Wat overblijft na dit proces, noemen we digestaat.

Digestaat bevat nog steeds waardevolle nutriënten die terug kunnen naar het land. Echter, het bevat ook ziektekiemen, bacteriën en restanten van dierlijke bijproducten. Dit belemmert de vrije handel en inzet ervan, zeker buiten Nederland.

Hygiënisatie: een noodzakelijke stap

Om digestaat breed inzetbaar te maken, moet het gehygiëniseerd worden. Dat betekent dat het wordt verwarmd tot minimaal 70°C gedurende een uur, zodat schadelijke micro-organismen worden gedood. Maar er zijn ontwikkelingen om deze processtap ook op hogere temperaturen te gaan uitvoeren zodat de procestijd sterk wordt verlaagd tot enkele minuten of lager.

Pas na hygiënisatie wordt digestaat officieel erkend als veilig product, waardoor het ook in het buitenland als meststof mag worden gebruikt. Dit is een essentiële stap om de nutriëntenkringloop op Europese schaal te sluiten.

Innovatie van TOP bv: continu hygiëniseren van digestaat

Het Nederlandse bedrijf TOP bv heeft een innovatieve technologie ontwikkeld waarmee digestaat continu kan worden gehygiëniseerd. In plaats van het batch-gewijs verhitten van meststromen, gebeurt dit proces nu in een doorlopende stroom. Dit maakt het efficiënter en beter schaalbaar voor bedrijven.

Dankzij deze technologie kunnen boeren en vergisters digestaat eenvoudiger geschikt maken voor export, wat bijdraagt aan een betere regionale balans van nutriënten. Mineralenoverschotten in Nederland kunnen zo worden omgezet in waardevolle producten voor gebieden waar juist behoefte is aan bemesting.

Zie hier het bericht van TOP bv op linkedin over hun innovatie die al in de praktijk wordt ingezet: TOP bv – Continu hygiëniseren van digestaat

Waarom is dit belangrijk voor stikstofreductie?

1. Minder overbemesting in Nederland: Door mestproducten af te zetten in regio’s waar wel behoefte is aan nutriënten, voorkomen we ophoping in Nederland. Dit beperkt stikstofverliezen naar lucht, water en natuur.
2. Circulair nutriëntenbeheer: In plaats van dierlijke mest als probleem te zien, wordt het een waardevolle grondstof voor internationale landbouw.
3. Duurzame energie: Mestvergisting levert niet alleen biogas op, maar zorgt ook voor een economisch haalbare route voor mestverwerking.
4. Praktische innovatie: Technologieën zoals die van TOP bv verlagen de drempel voor boeren en mestverwerkers om digestaat geschikt te maken voor bredere afzet.

De toekomst: mest als exportproduct

Als we mest en digestaat niet meer als afval behandelen, maar als exportproduct, ontstaan er kansen. Een belangrijk aspect is dat hiermee de nutriëntenkringloop wordt gesloten.

• Nutriëntenoverschotten in Nederland kunnen worden verplaatst naar landen waar landbouwgrond juist verarmd is.
• Boeren krijgen een nieuwe inkomstenstroom door mestverwerking en export.
• De druk op natuur en waterkwaliteit in Nederland neemt af.

Dit vraagt om samenwerking tussen boeren, vergisters, technologiebedrijven en beleidsmakers. Het faciliteren van export en het versoepelen van wetgeving rondom mestproducten kan bijdragen aan een duurzamer stikstof- en mestbeleid.

Conclusie: van probleem naar kans

Mestvergisting en hygiënisatie van digestaat zijn essentiële schakels in de transitie naar circulaire landbouw. De innovatie van TOP bv laat zien dat de technologie klaar is om op te schalen. Het is nu aan de sector én de overheid om hier vol op in te zetten. Meer praktijkvoorbeelden van stikstofreductie zijn te vinden op deze website :
Innovatieve Oplossingen voor Stikstofreductie in de Praktijk