Samenvatting van het NRC-artikel: “Een snelle uitweg uit de stikstofcrisis is er niet” (19 februari 2025)

Het NRC-artikel van vandaag bespreekt de stikstofcrisis in Nederland en geeft antwoorden op acht kernvragen over de stand van zaken, oorzaken, en mogelijke oplossingen. In dit tweede artikel de een analyse en duiding vanuit Stikstofinfo.net op dit NRC-artikel.

Eerst de Samenvatting van het NRC artikel van 19-2-2025:

1. Hoe staat de natuur ervoor?

Het gaat slecht met de natuur in Nederland. In 131 van de 162 Natura 2000-gebieden is de natuur gevoelig voor stikstof, en in 70% daarvan is er sprake van overbelasting. Dit leidt tot een afname van biodiversiteit, waardoor soorten die goed gedijen bij stikstof, zoals brandnetels en bramen, gebiedseigen flora verdringen.

2. Is stikstof de belangrijkste oorzaak van natuurschade?

Ja, stikstofdepositie en verdroging zijn volgens een rapport uit 2019 de grootste drukfactoren op de natuur. Naast natuurschade kan stikstof ook bijdragen aan watervervuiling (nitraat) en gezondheidsproblemen (fijnstofvorming).

3. Is de stikstofuitstoot niet al enorm gedaald?

Sinds 1990 is de ammoniakuitstoot met 65% gedaald, en de uitstoot van stikstofoxiden met 74%. Toch is de uitstoot nog te hoog om natuur- en gezondheidsschade te voorkomen. De daling stagneert de laatste tien jaar, vooral in de landbouwsector.

4. Wat moet er gebeuren om de stikstofdoelen te halen?

Nederland moet voldoen aan wettelijke stikstofreductiedoelen:

• In 2025: 40% van de stikstofgevoelige natuur onder de kritische depositiewaarde (KDW).

• In 2030: 50%.

• In 2035: 74%.

Het eerste doel is onhaalbaar. Het tweede doel van 2030 moet van de rechter wel worden gehaald. De afbouw van de derogatie (mestuitzondering) kan helpen, maar een uitstootreductie van 30 tot 40% is nodig.

5. Wat gebeurt er als Nederland de stikstofdoelen niet haalt?

Nederland riskeert juridische sancties, zoals dwangsommen aan Greenpeace en inbreukprocedures vanuit de EU. Ook dreigt een vergunningenstop voor bouw en landbouw. De recente uitspraak van de Raad van State verscherpt dit probleem verder.

6. Wat heeft het kabinetsbeleid tot nu toe gekost en opgeleverd?

Er zijn vrijwillige opkoopregelingen voor boeren met een budget van 3 miljard euro. De reductie door de piekbelastersregeling valt tegen: verwacht was 100 mol stikstofreductie per hectare per jaar, maar de opbrengst is slechts 32 mol.

7. Wat zijn de stikstofplannen van het huidige kabinet?

De coalitie (PVV, VVD, NSC, BBB) wil:

• De rekenkundige ondergrens voor stikstofdepositie verhogen naar 1 mol per hectare per jaar.

• Verschuiving van depositie naar uitstoot als beleidsbasis (doelsturing per bedrijf).

• Nieuwe vrijwillige opkoopregeling (1,25 tot 2,5 miljard euro).

• Innovatie stimuleren.

Coalitiepartners verschillen: BBB en PVV geloven in techniek, VVD en NSC zien krimp van de veestapel als onvermijdelijk.

8. Lost het veranderen van de wet het stikstofprobleem op?

Juridische versoepelingen, zoals schrappen van de KDW, kunnen tijdelijk helpen, maar botsen met Europese richtlijnen. Zolang de uitstoot hoog blijft, blijven natuurschade en vergunningenproblemen bestaan.

Conclusie:

De stikstofcrisis in Nederland is complex. Ondanks reducties blijft de uitstoot te hoog, met gevolgen voor natuur, gezondheid en vergunningverlening. Het huidige beleid is ontoereikend. Politieke verdeeldheid en juridische beperkingen maken snelle oplossingen onwaarschijnlijk.