🌱 3 minuten pitch van ir. Wouter de Heij voor Commissie Economie en Natuurherstel (MCEN, aka Cie-Schoof)

De korte 3 minuten pitch in stripvorm staat hier.

De volledig uitgeschreven notitie is ook hier te vinden.

Geachte Voorzitter, ministers, en aanwezigen. 

Nederland dreigt vast te lopen in een toeslagenaffaire in slow motion. Niet vanwege geld, maar vanwege natuurvergunningen. Niet door de Belastingdienst, maar door het juridisch doorslaan met het rekenmodel Aerius. “The computer says no” is inmiddels de dagelijkse realiteit voor duizenden boeren, mkb’ers en de industrie. Terwijl Aerius uiteindelijk niks kan.

Natuurlijk zijn er gebieden waar de stikstofdruk echt te hoog is – zoals de Peel, de Veluwe en delen van Overijssel – en dáár moeten we gericht en krachtig ingrijpen. Maar het overgrote deel van onze natuur staat niet op instorten, paniek is niet nodig.

Maar de huidige regelgeving werkt niet. Ze is totaal vastgelopen en zet Nederland onterecht op slot met te grote gevolgen. De wet is stuk. De Nederlandse wet moet daarom snel worden gerepareerd. Terug naar de oorspronkelijke bedoeling van de Vogel- en Habitatrichtlijnen uit Brussel: bescherm kwetsbare natuur, maar mét ruimte voor lokale afweging en sociaal-economisch realisme.

Wat we nu nodig hebben, is een strategisch plan voor de komende tien jaar. De emissies moeten omlaag – dat is helder – maar het hóé is bepalend. Dat kan technologisch prima, het moet praktisch,  in de praktijk dus én in een social context. 

Drie pijlers zijn daarvoor essentieel:

1. Emissieloze bufferzones rondom stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden – doelgericht en juridisch houdbaar.
2. Stevige emissiereductie in overbelaste regio’s – heel pijnlijk, maar noodzakelijk. Dit zijn gebiedsprocessen.
3. Solidariteit in de rest van Nederlan – met vrijwillige stappen en stimulerend beleid. Op een leuke manier.

Voor de woningbouw met minder dan 0,1% emissies kan opnieuw een vrijstelling gelden. Mobiliteit en industrie moeten wel ook hún opgave krijgen. En nee, daarvoor zijn geen geitenpaadjes nodig, maar wél dus nieuwe wetgeving die deze logica volgt. Satellietdata en sensoren ondersteunen deze aanpak inmiddels beter dan welk model ook.

Dan het kip-en-ei-probleem: zolang vergunningverlening niet op gang komt, komt emissiereductie ook niet van de grond. PAS-melders moeten snel worden gelegaliseerd. Geef blijvers perspectief, en u zult zien: alle boeren gaan aan de slag.

Laat u ook niet opnieuw verleiden tot landelijke reductiedoelen. Net als de LBV en LBV+ regelingen zijn die kostbaar, ineffectief en onrechtvaardig, impact op de natuur is ook 0. Ook bedrijfsspecifieke emissieplafonds of KPI’s per hectare of dier zijn bureaucratisch en praktisch onuitvoerbaar. Dat is beleid van en voor spreadsheet manager, niet voor echte bedrijven en de praktijk! 

Kies dus in plaats daarvan voor gebiedsgerichte emissiereductie met structurele ondersteuning. Gemeenten zoals Ede in RegioFoodValley – met hun houtskoolschets opgesteld door Jan Pieter van der Schans – laten zien dat het kan.

En ik sluit af met een dringend advies: stel Team B samen. Een parallel team met echte inhoud, technologische kennis en bestuurlijk realisme. Want met alleen de denkers en beleidsmakers die het huidige systeem hebben gebouwd, gaat het niet lukken. Het is nog niet te laat – maar de klok tikt door.

Dank u wel.