De hele tekst advies van de landsadvocaat over de stikstofplannen in een eenvoudige samenvatting. De richting is goed!

Over Uitgelekte plannen en Advies van de Landsadvocaat.

In veel Nederlandse natuurgebieden (Natura 2000) is al jarenlang te veel stikstof terechtgekomen. Daardoor is de natuur kwetsbaar geworden. Voor nieuwe projecten, zoals het bouwen van een stal of een weg, mag er dan eigenlijk niets bij komen qua stikstof, zelfs niet een klein beetje. Er is namelijk een risico dat de natuur nog verder verslechtert.

Het kabinet heeft de landsadvocaat om advies gevraagd, dit advies is vandaag uitgelekt. Lees hier de letterlijke tekst van het advies van de landsadvocaat, de belangrijkste juridisch adviseur van het kabinet, over de stikstofplannen van het kabinet. De uitgelekte plannen zijn beschreven in dit NRC-artikel vandaag. En gisteren het eerste lek in de Telegraaf. Ook foodlog heeft deze avond een duiding geplaatst. Morgen volgt de definitieve kamerbrief.

Hieronder een samenvatting van Stikstofinfo.net over het advies van de landsadvocaat:

Wat is intern en extern salderen?

Om toch een vergunning te kunnen krijgen, wordt vaak stikstof ‘weggestreept’ door ergens anders een uitstootbron te stoppen (bijvoorbeeld een boerderij sluiten). Dat heet intern of extern salderen. Maar sinds een belangrijke uitspraak van de rechter op 18 december 2024 gelden strengere regels: je mag die ‘stikstofruimte’ alleen gebruiken als je ook aantoont dat je serieus werk maakt van het verbeteren van de natuur op die plek.

Wat zegt de landsadvocaat over de (uitgelekte) kabinetsplannen?

1. Goed begin, maar niet genoeg: Het kabinet heeft een pakket maatregelen opgesteld (bijvoorbeeld minder stikstof uit landbouw, industrie en verkeer). Dat is een goede eerste stap, maar het is niet automatisch genoeg om natuurvergunningen eenvoudiger te maken.
2. Effect moet per gebied duidelijk worden: Op dit moment weten we alleen het algemene effect van de plannen. We moeten per natuurgebied precies berekenen of de maatregelen genoeg zijn om de natuur daar te herstellen. Zonder die berekening kunnen vergunningen niet zomaar worden afgegeven. (Stikstofinfo is het hiermee oneens).
3. Tijd is een belangrijk probleem: De plannen richten zich op doelen in 2035, maar er is eerder al actie nodig. De rechter wil bewijs dat de natuur op korte termijn beter wordt. Dat bewijs ontbreekt nog¹. (Stikstofinfo heeft daar ook een opinie over).
4. Geen generieke vrijstellingen: Ideeën om een soort algemene toestemming te geven voor bepaalde projecten (zoals kleinere bouwprojecten) zijn juridisch erg lastig. Die kunnen de strenge natuurbeschermingsregels niet zomaar omzeilen. (Stikstofinfo: tja, als je de bouw pakt met 0,1% van de emissies, dan moet je gewoon een vrijstelling bepleiten.)
5. Borging is cruciaal: De rechter wil harde garanties dat maatregelen echt worden uitgevoerd en het gewenste effect hebben. Dat betekent: duidelijke tussendoelen, goede monitoring, en geld om het uit te voeren. Zonder dat is het plan juridisch zwak.

Een Eerste Reactie Kort Samengevat:

Een eerste reactie op de landsadvocaat:

• Het begint immers bij vergunningen, zonder vergunningen geen emissiereducties. Andersom kan gewoonweg niet. Je kunt niet vragen om te gaan investeren (zonder vergunning), en dan emissies (dus zonder vergunning) te gaan verlagen. Dat gaat niet.
• Het is terecht dat er een regionale en een financiele (ook per regio) doorrekening moet komen. Nu is dat weinig werk als de ambtenaren dat even overlaten aan een team dat dat al kan. Het voorstel: Zet Gerard Ros, Ton Brouwer, en Wouter de Heij aan het werk de komende twee weken. Erisman kan dan een controle komen doen. Klaar!
• Borging? Tja, daarvoor hebben we de kringloopwijzers, we kunnen aan regio monitor doen zoals in de Gelderse Vallei. Maar wat NIET mag, geld stukslaan op een prototype/onderzoeksproject zoals OnePlanet. Ongehoord. Wat ook te doen? Elke provincie uitrusten met natte depositie metingen ter monitoring en Caeli gewoon gaan inschakelen. Ga nu niet het wiel opnieuw uitvinden is mijn boodschap.

Het kabinet is op de goede weg met plannen om stikstof te verminderen, maar de plannen zijn nu nog te algemeen, maar kunnen prima de komende tijd nader worden ingevuld. Er moet vooral een (regionale) doorrekening komen, en een financiële paragraaf². De rechter wil per natuurgebied precies weten wat er gaat gebeuren en of dat voldoende helpt om de natuur te beschermen. Zonder die details kunnen vergunningen niet zomaar worden verleend. Er is dus méér nodig: sneller handelen, meer details per gebied, en harde garanties dat maatregelen echt gaan werken.

Steun dus aan het kabinet, ondanks dat er nog werk aan de winkel is.

1. Dat gaat ook nooit kunnen, op welke basis kan je immers aantonen dat het ‘beter gaat met de natuur?’, kunnen trend-analyses van NDFF gaan helpen. ↩︎
2. Dit weekend wordt Rapport Deel 2 gepubliceerd, daarin de financiële doorrekening en de doorrekening per dierhouderij (Melkvee, Varkens, Pluimvee). ↩︎