Kamerbrief 25 april: Nederland voorzichtig van het stikstofslot – een goed begin, maar nog niet af

Op 25 april 2025 publiceerde het kabinet de langverwachte kamerbrief “Startpakket: Nederland van het slot”. De toon is anders dan we gewend zijn: realistischer, technischer, en met meer oog voor uitvoerbaarheid. En dat is positief. Deze brief is niet het eindpunt, maar – zoals de minister zelf schrijft – “het startschot” voor een nieuwe koers in het stikstofbeleid. Wij bij stikstofinfo.net kunnen dit alleen maar toejuichen, al blijven er natuurlijk aandachtspunten.

Van volumebeleid naar effectgericht beleid

In eerdere opinies en analyses, zoals ons artikel van 25 april over de dure uitkoopregeling, stelden we al dat het huidige stikstofbeleid vooral leunde op het opkopen van boerenbedrijven. Dit blijkt niet alleen juridisch onzeker, maar vooral gigantisch duur en weinig effectief: soms honderden euro’s per gram ammoniak. Het kabinet lijkt nu deze kritiek ter harte te nemen door te kiezen voor:

Doelsturing (met afrekenbare normen per bedrijf),
Een ondergrens voor vergunningplicht, en
Een eerste stap richting emissiesturing in plaats van depositiesturing.

Dat is een grote stap vooruit. Niet de hoeveelheid stikstof die op papier via een model op de natuur terecht komt, maar de daadwerkelijk jaar-emissie gaat tellen.

Verstandige eerste maatregelen – en nog betere intenties

In de kamerbrief worden tal van concrete acties aangekondigd, waaronder:

De introductie van een rekenkundige ondergrens voor stikstofemissies, zodat kleine projecten niet onnodig vergunningplichtig zijn;
Start van een regionale maatwerkaanpak voor overbelaste gebieden als de Gelderse Vallei en de Peel regio;
Verbetering van natuurdoelanalyses (NDA), waarbij alle drukfactoren in kaart worden gebracht, niet alleen stikstof;
Structurele investeringen in monitoring en sensortechnologie voor doelsturing;
Herziening van het vergunningensysteem met meer ruimte voor generieke regels en categorieën van activiteiten.

Deze voorstellen zijn in lijn met wat wij op 24 april schreven over het advies van de landsadvocaat: als je uit het juridisch moeras wilt komen, moet je maatregelen stevig onderbouwen, monitoren én aanpassen als ze niet werken.

Nog wel: scherpe doorrekening en technische onderbouwing

Zoals de landsadvocaat terecht opmerkt in zijn advies, moeten de regionale plannen nog doorberekend worden op effectiviteit per Natura 2000-gebied. Alleen dan weten we of deze maatregelen juridisch standhouden. Ook zijn sommige voorstellen, zoals doelsturing, nog niet volledig uitgewerkt. Hier ligt nu de verantwoordelijkheid: technisch scherp doorrekenen, financieel onderbouwen¹, en juridisch verankeren.

Onze conclusie

Deze kamerbrief markeert een duidelijke koerswijziging in het stikstofbeleid. Niet langer sturen op model-uitkomsten zonder meetbare werkelijkheid, maar zoeken naar werkzame, betaalbare en maatschappelijk gedragen oplossingen. Dat is de goede kant op!

Maar we zijn er nog niet. Het is nu cruciaal dat de plannen: