In Studio Foodlog spreekt Dick Veerman met lijsttrekkers en woordvoerders over landbouw, voedselketen en natuur. Dit keer aan de lijn: André Flach van de Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP). Het uitgangspunt: Nederland zit al 6,5 jaar vast. Wat belooft de SGP anders te doen?
Veerman schetst de patstelling. Flach houdt meteen de verwachtingen nuchter:
“Je moet altijd voorzichtig zijn wat je belooft… Het is ook gewoon echt heel lastig om hier uit te komen.”
Hij plaatst de Nederlandse discussie in drie grotere achtergronden: geopolitieke ontregeling, klimaat en verdrogingwereldwijd, en een toenemende vervreemding tussen stad en platteland. In zijn woorden: er loopt “een soort scheiding” tussen mensen die “in de dagelijkse praktijk van het platteland hun werk doen” en “veel mensen in de steden… die van een soort ideaalwereld uitgaan” zonder raakvlak met de boerenpraktijk.
Basisvisie: koester landbouw als strategisch belang
Flach ziet een samenleving die gemakzuchtig naar volle supermarktschappen kijkt en meent dat voedsel vanzelf komt. Daartegenover formuleert hij de SGP-lijn:
“We willen graag sterke agrarische bedrijven behouden en vruchtbare landbouwgrond… Tegelijkertijd ook wel oog voor de omgeving, mens en milieu… Dat noemen we landbouw-rentmeesterschap.”
In beleid vertaalt dat zich voor Flach in realistische, stapsgewijze verbeteringen in plaats van “grootspraak”:
“Gewoon stappen de goede kant op.”
Concreet noemt hij twee prioriteiten:
- Dierlijke mest als logische pijler
“Er moet voldoende ruimte blijven voor dierlijke mest. In plaats van kunstmest… Je ziet nu een sterke druk op reductie van mest en dus van dieren, terwijl je onder dezelfde regelgeving kunstmest mag blijven gebruiken. Dat is dan onlogisch.”
- Gewasbescherming: eerst alternatief, dan pas verbod
“Schrap of verbied nog geen middelen als daar niet een goed alternatief voor is.”
Van regels naar doelen: laat boeren het vakmanschap inzetten
Op de vraag van Veerman wat er dan praktisch moet gebeuren — gegeven Nitraatrichtlijn, Vogel- en Habitatrichtlijn en Kaderrichtlijn Water — blijft Flach bij de lijn van doelsturing en vakmanschap:
“Boeren staan klaar om op hun eigen manier de mineralenverliezen te beperken… elk mineraal dat ik verlies kost me geld.”
“Laat ze op hun eigen vakkundige manier dat terugdringen. Sommigen via voer, anderen door extensiveren, een derde met innovaties om ammoniakuitstoot tegen te gaan.”
Die innovaties moeten dan juridisch mogen meetellen. En wie doelen haalt, moet beloond worden:
“Nu moeten ze investeren… en krijgen ze er niks voor terug… Wij willen dat veel groter oppakken.”
Veerman wijst op het wantrouwen tussen overheid en boeren. Flach erkent dat: het tempo van reductie stokte de afgelopen 15 jaar mede doordat boeren “de overheid gewoon niet vertrouwen” en “de logica van het beleid ook niet inzien.”
Prijs, import en eerlijke concurrentie
Kan de consument (ook buiten Nederland) gaan betalen voor ‘onze’ maatschappelijke eisen? Flach:
“De consument verwacht dat boeren bijdragen… maar is vooralsnog niet bereid om ervoor te betalen.”
Een kleine opslag in de keten zou kunnen, maar “richting export is dat natuurlijk gelijk al heel ingewikkeld.”
Daarom wil SGP gelijke standaarden aan de grens:
“Dingen die wij hier niet op een bepaalde manier mogen produceren, moeten we dan ook niet importeren en goedkoop opeten.”
In die lijn verzet SGP zich tegen Mercosur: landbouwbelangen moeten “veel steviger” in handelsverdragen worden verankerd.
Voedselsoevereiniteit: Europees denken, Nederlandse sterktes koesteren
Flach zet voedsel voorziening neer als strategisch — voor autonomie en veiligheid:
“Als je dat helemaal uit handen geeft als Europa, geef je regimes buiten Europa ook middelen in handen om je onder druk te zetten.”
Moet de discussie dan niet Europeser worden? Ja, zegt hij, en dat gebeurt ook: “Je moet een Europese voedselstrategie hebben.” Tegelijk ziet hij concurrentiemotieven in Brussel die Nederland soms “weinig bereid” maken om tegemoet te komen (bijv. rond derogatie).
Des te meer reden om Nederlandse sterktes te beschermen:
“We hebben volgens mij nergens zo doelmatige landbouw als hier… vruchtbare delta.” Hij refereert aan EU-commissaris Hansen: “We kunnen geen boeren meer verliezen. We need them all.”
Flach maakt zich zorgen over het gebrek aan instroom van jonge boeren in heel Europa. Zijn remedie in Nederland: bestuurlijke nabijheid en kennis.
“Wij zouden heel graag bijvoorbeeld een agrarische Autoriteit in Nederland zien… dat er met wat meer kennis van zaken met die boeren wordt gewerkt. Nu gaat het soms wel eens heel erg vanachter het bureau.”
Waar staat een stem op de SGP voor?
Veerman vraagt het expliciet. Flach:
“Wij willen echt met boeren verduurzamen, met boerendoelen… waterkwaliteit, dierenwelzijn. Niet met als doel zoveel mogelijk vee en boeren weg.”
“Sterke, vitale boerenbedrijven, ruimte voor jonge boeren… en een sterke voedselvoorziening… dus met boerenverstand aan de slag, reducties aanpakken, maar wel met het vakmanschap van boeren in plaats van met bureauwijsheid.”
Politieke verhoudingen: links bots, rechts werkt — mits het doorzet
Over mogelijke coalities is Flach helder: met GL/PvdA ziet hij het op landbouw “moeilijk” worden:
“Die zeggen… er moet gewoon veel minder vee in Nederland. Dat doel delen wij niet.” Uitsluiten doet SGP niemand, maar “de afstand is wel heel, heel groot.”
Over rechts ziet hij “veel grotere eenheid”, maar in de afgelopen periode ging het mis omdat VVD en NSC“onvoldoende steunden” binnen de coalitie:
“Als ik het hoofdlijnakkoord nog eens teruglees, dan denk ik: daar zouden wij zo onze handtekening onder kunnen zetten. Maar het is gewoon te weinig van terechtgekomen… Soms ging dat al zo ver [dat je van] sabotage [kunt spreken].”
De koerswijziging die minister Wiersma inzette, “bevalt” SGP:
“Daar zouden wij mee verder willen.” Liefst in een combinatie met het CDA, waar SGP “heel graag” aan bijdraagt.
Zijn waarschuwing voor een linkse koers is scherp:
“Dan gaat echt de botte bijl erin… besluiten die heel veel boeren hun boerderij kosten… Ik vind het echt wel heel belangrijk wat er op 29 oktober gaat gebeuren.”
Analyse: vakmanschap, voorspelbaarheid en fair play aan de grens
Wat blijft er hangen uit dit gesprek?
- Strategische herwaardering van landbouw
De SGP verlegt het perspectief van stikstof-naar-voedselzekerheid: landbouw is vitale infrastructuur. Dat maakt snelle krimp als doel op zich onwenselijk; doelen liggen in waterkwaliteit, natuur en dierenwelzijn, maar de route is vakmanschap + innovatie, niet volumebeleid. - Doelsturing, maar dan ‘eind-toetsbaar’ en beloond
Flach wil boeren afrekenen op resultaten (methaan, emissies, mineralenverlies) en die juridisch laten meetellen. Cruciaal is belonen; zonder opbrengstprikkel of stabiliteitsdividend blijft de investeringsbereidheid laag. - Regulering met volgorde en geloofwaardigheid
Geen verbod zonder alternatief (gewasbescherming). Dierlijke mest blijft — binnen doelen — een pijler; eenzijdige knijp op mest terwijl kunstmest mag, noemt hij “onlogisch”. De rode draad: beleid moet kloppen aan de keukentafel. - Open handel, maar op gelijke voorwaarden
Tegen Mercosur-as-usual en vóór spiegelvoorwaarden: wie in Nederland hogere standaarden vraagt, moet importen aan dezelfde lat leggen. Anders krijg je kromme concurrentie én verdwijnt draagvlak. - Bestuurlijke nabijheid
Met een agrarische Autoriteit wil SGP af van “achter-het-bureau”-sturing. Dat past bij de bredere inzet: vertrouwen herstellen door nabijheid en vakkennis. - Politieke route
SGP ziet rechts als haalbare route, mits partners doorzetten. Met GL/PvdA voorziet Flach een volumedoel(minder vee) dat haaks staat op de SGP-inzet (doelen in milieu en dierenwelzijn, niet in aantallen).
Slot
Flach zet een consistent, sober verhaal neer: geen wondermiddelen, wel richting. Doelsturing met beloning, ruimte voor innovatie en vakmanschap, spiegelvoorwaarden aan de grens, en landbouw als strategisch fundament van Europa.
Waar D66 in een eerder gesprek innovatie als hefboom voor systeemverandering neerzette, legt SGP het accent op zekerheid en fair play: pas dan komt de investeringsmachine van boeren weer op gang.
Of die mix van doelen, beloning en grensvoorwaarden politiek te realiseren is, hangt af van de coalitiediscipline. Maar één punt staat bij Flach niet ter discussie: Nederland kan en moet zijn doelmatige landbouw koesteren — met boeren in plaats van tegen beleid.
StikstofInfo.net - Alles over Ammoniak en stikstofverbindingen 
Plaats een reactie