Analyse: drie experts, drie invalshoeken – maar geen inhoudelijke weerlegging van de RKO zelf en ook geen reactie op NRC/FTM artikel!

Analyse: drie experts, drie invalshoeken – maar geen inhoudelijke weerlegging van de RKO zelf

Het is belangrijk om te onderscheiden waar de RKO over gaat (rekenkundige precisie) en waar de experts over praten(stikstofbeleid in brede zin). Geen van de drie duidingen bestrijdt het inhoudelijke fundament van de RKO: dat het model tot op duizendsten van een mol rekent terwijl de onzekerheid vele malen groter is.

1. Raoul Beunen – bestuurlijke logica, geen modelanalyse

Beunen kijkt als bestuurskundige naar beleidseffecten (“de kraan gaat open”, “drupjes tellen op”). Maar hij veronderstelt dat de RKO meer uitstoot mogelijk maakt. Dat is onjuist. De RKO verandert niets aan emissieplafonds, dierrechten, of vergunningplichten boven de ondergrens. Zijn verwijzing naar “verplaatsing van de veestapel” is bovendien speculatief. De veestapel is immers al landelijk gemaximeerd via rechtenstelsels – verschuiving kan, groei niet. Beunen spreekt dus over macro-ontwikkelingen, terwijl de RKO een micro-technische correctie is op de rekennauwkeurigheid.

Kort gezegd: Beunen analyseert beleidsscenario’s, niet de rekenkundige ondergrens.

2. Jan Willem Erisman – herhaling van een politiek frame

Erisman’s uitspraak dat “al die 0,001 molen samen het stikstofprobleem maken” klinkt logisch, maar gaat inhoudelijk langs de kern van het vraagstuk.
De RKO zegt niet dat 0,001 mol “geen probleem” is; ze zegt dat je niet met zekerheid kunt zeggen of die 0,001 mol er überhaupt is. Het verschil tussen onmeetbaar en onbelangrijk wordt hier genegeerd.

Zijn redenering (“de stikstofdeken wordt groter”) veronderstelt dat die minieme bijdragen optelbaar én betrouwbaar zijn. Maar wetenschappelijk is juist aangetoond dat de onzekerheid in AERIUS groter is dan die bijdrage zelf. Je kunt dus niet optellen wat je niet betrouwbaar kunt onderscheiden.

Erisman spreekt dus over het macrodoel (structurele daling), wat terecht is, maar dat staat los van de rekenkundige afronding waar het debat nu over gaat. Hij bevestigt daarmee indirect de verwarring die NRC/FTM heeft gecreëerd: ze verwarren modelonzekerheid met beleidsruimte.

3. Arthur Petersen – de enige die het wél goed uitlegt

Petersen blijft als enige bij de inhoud van de RKO. Hij noemt de berekeningen van NRC “niet realistisch maar theoretisch interessant” – een diplomatieke manier om te zeggen dat hun modelmatige extrapolatie onzinnig is.
Hij herhaalt zijn oorspronkelijke boodschap:

• De RKO is nodig vanwege schijnprecisie.
• De ondergrens zegt niets over beleidsruimte of emissieruimte.
• Tegelijk moet er wel flankerend beleid komen om echte verslechtering van natuur te voorkomen.

Dat is de juiste wetenschappelijke positie: technische rekenhygiëne en beleidsborging zijn twee verschillende dingen.

De kern van de misleiding: verwarring tussen modelgrens en emissieruimte

Het NRC/FTM-frame — “miljoenen dieren erbij” — wordt door geen enkele expert echt onderschreven, maar ook niet expliciet ontkracht. Daardoor blijft het hangen.
Het is een klassiek geval van verwarring tussen rekenkundige afronding en beleidsvrijheid.

De RKO:

• verandert niet de totale emissieruimte;
• verandert niet de emissiefactoren of dierrechten;
• zegt alleen iets over de significantie van modeluitkomsten.

Het NRC/FTM-verhaal voegt aan die technische ingreep een fictieve “uitbreidingsruimte” toe die in de echte wereld niet bestaat. Vervolgens reageren experts op die fictie – en zo lijkt het alsof er wetenschappelijke onenigheid is, terwijl men eigenlijk over verschillende concepten praat.

Samenvattend oordeel

Persoon	Wat hij zegt	Waar het fout gaat	Inhoudelijke waarde voor RKO-debat
Raoul Beunen	“RKO zet kraan open, risico op verplaatsing veestapel.”	Veronderstelt dat RKO uitstootruimte creëert.	Laag – verwart modelgrens met beleidseffect.
Jan Willem Erisman	“Al die 0,001 molen samen maken het probleem.”	Negeert dat 0,001 mol binnen modelonzekerheid valt; optelling van onzekerheid is onzin.	Laag – politiek statement, geen wetenschappelijke weerlegging.
Arthur Petersen	“Berekening NRC is theoretisch, RKO terecht vanwege schijnprecisie.”	Geen fout, maar pleit voor flankerend beleid.	Hoog – blijft bij de kern van de discussie.

De drie reacties illustreren een belangrijk fenomeen in het stikstofdebat: de vervuiling van wetenschappelijke begrippen door politieke frames.
De RKO is geen “versoepeling”, geen “kraan open” en geen “ruimte voor miljoenen dieren”.
Het is een wetenschappelijk noodzakelijke correctie op een foutieve omgang met significante cijfers in AERIUS. Wie dat niet begrijpt, of er bewust aan voorbijgaat, voedt het wantrouwen in wetenschap in plaats van het te herstellen.