Stalemissies van ammoniak en methaan per GVE: inzichten uit het Netwerk Praktijkbedrijven WUR (Juni 2024).

Het reduceren van stalemissies van ammoniak (NH₃) en methaan (CH₄) is cruciaal voor het verduurzamen van de melkveehouderij in Nederland. Recent onderzoek vanuit het Netwerk Praktijkbedrijven biedt nieuwe inzichten in hoe managementmaatregelen emissies kunnen beïnvloeden. Het rapport “Emissies van ammoniak en methaan uit melkveestallen in het Netwerk Praktijkbedrijven” presenteert metingen van 18 melkveebedrijven over een periode van drie jaar (maart 2021 – februari 2024). Dit artikel vat de belangrijkste resultaten en lessen samen.

Het Netwerk Praktijkbedrijven is in 2020 gestart en bestaat uit 110 melkveehouders verdeeld over drie groepen: onderzoeksbedrijven, demonstratiebedrijven en ambassadeurs. Het doel van het project is om binnen vijf jaar de emissies van methaan en ammoniak op melkveebedrijven met 30% te reduceren. Dit gebeurt door kosteneffectieve maatregelen te ontwikkelen en in de praktijk te testen. Denk aan aanpassingen in rantsoensamenstelling, ventilatiemanagement en stalontwerp. De emissies worden gemonitord met behulp van referentiemethoden en de Kringloopwijzer.

At 15 dairy farms, the barn emissions of ammonia (NH3) and methane (CH4) were continuously measured using sensors from March 2021 to March 2024. Additionally, spot measurements using reference methods were conducted. The average ammonia emission was 9.8 kg per animal place per year based on the spot measurements and 9.0 kg based on the continuous measurements. The average methane emission was 160 kg per animal place per year based on the reference measurements and 153 kg based on the continuous measurements. An relation between ammonia emission and ventilation rate was found with an interaction with outside temperature and windspeed. Grazing is influencing the validity of the methods for emission measurements. During the hours of grazing no emissions were measured. Therefore, inside in the effect of grazing on emissions is limited. Farms without in-house manure storage have an average methane emission of 128 kg per animal place per year, which is 14% lower compared to farms with a standard slatted floor. Benchmarking offers opportunities to improve management and reduce emissions within a group of comparable farms.

Gemeten emissies: lager, maar niet zonder uitdagingen

Tussen maart 2021 en februari 2024 zijn op 15 van de 18 onderzoeksbedrijven metingen uitgevoerd naar stalemissies van methaan en ammoniak. De gemiddelde emissies zijn lager dan eerdere metingen in vergelijkbare groepen melkveebedrijven uit 2022, maar verrassend is een lichte stijging in ammoniakemissie:

• Methaan: 160 kg CH₄ per dierplaats per jaar (gemiddeld over alle bedrijven).
• Ammoniak: 9,8 kg NH₃ per dierplaats per jaar (gemiddeld over alle bedrijven).

Vergelijkende cijfers uit 2022 toonden gemiddeld 193 kg CH₄ en 13,8 kg NH₃ per dierplaats per jaar. Deze reductie wordt toegeschreven aan gerichte maatregelen, zoals een lagere hoeveelheid ruweiwit in het rantsoen (-1,9%). Toch steeg de ammoniakemissie met 2,7% tijdens de meetperiode. Dit is opmerkelijk omdat een daling werd verwacht op basis van de lagere eiwitgehaltes. De stijging wordt toegeschreven aan een hogere staltemperatuur (+4,0%) en een toegenomen ventilatiedebiet (+9,5%).

Oorzaken en oplossingen: de rol van ventilatie

De resultaten benadrukken het belang van ventilatiemanagement. Uit de analyses blijkt een duidelijke relatie tussen ammoniakemissie en het ventilatieniveau, afhankelijk van seizoen en staltemperatuur. Bij hogere ventilatiedebieten en temperaturen neemt de emissie toe door verhoogde luchtsnelheden en ammoniakverdamping.

Door slimme sturing van ventilatiesystemen, zoals het aanpassen van ventilatiegordijnen op basis van weersomstandigheden, kan de ammoniakemissie mogelijk aanzienlijk worden gereduceerd. Het Netwerk Praktijkbedrijven experimenteert momenteel met deze maatregelen.

Verschillen tussen bedrijven: leren van elkaar

Een opvallend aspect van het onderzoek is de grote variatie in emissies tussen bedrijven. De ammoniakemissie varieerde van 5,1 tot 12,3 kg NH₃ per dierplaats per jaar, terwijl de methaanemissie uiteenliep van 104 tot 207 kg CH₄ per dierplaats per jaar.

Analyse toont aan dat deze verschillen deels te verklaren zijn door factoren zoals grondsoort, stalsystemen en hoeveelheid weidegang. Vergelijkingen binnen groepen bedrijven met vergelijkbare kenmerken kunnen waardevolle inzichten opleveren. Het delen van deze kennis stimuleert melkveehouders om hun managementmaatregelen verder te optimaliseren.

Door bedrijven te groeperen op basis van dergelijke vaste kenmerken, worden verschillen beter inzichtelijk. Dit biedt melkveehouders de kans om van elkaar te leren. Vergelijkingen binnen groepen met vergelijkbare bedrijfsomstandigheden laten zien welke managementkeuzes effectief zijn.

Conclusie: emissiereductie is haalbaar, maar blijft complex

Het Netwerk Praktijkbedrijven laat zien dat de emissies van methaan en ammoniak lager kunnen zijn dan eerder gemeten, maar ook dat het verminderen van emissies een complex samenspel is van management, technologie en omgevingsfactoren. Verdere optimalisatie, zoals betere ventilatiesturing en integrale aanpakken voor stalbeheer, biedt perspectief om de emissiedoelstellingen van 30% reductie in 2025 te behalen.

Het project zal doorgaan met aanvullende analyses, waaronder de relatie tussen rantsoen en emissies, en het ontwikkelen van praktische stalmanagementmaatregelen. De resultaten van dit onderzoek zijn niet alleen waardevol voor deelnemende veehouders, maar ook voor de bredere melkveehouderijsector in Nederland.

Door samenwerking, kennisdeling en verdere innovaties kan de melkveehouderij een stap zetten richting een duurzamere toekomst. Het Netwerk Praktijkbedrijven vormt hierin een inspirerend voorbeeld en blijft waardevolle inzichten leveren voor zowel veehouders als beleidsmakers.

Meer informatie en updates zijn te vinden op Netwerk Praktijkbedrijven.