Vier reacties op de Kamerbrief ‘Startpakket Nederland van het slot’: een gedeeld verlangen naar concreetheid Stikstofbeleid

De reacties van LTO Nederland, Agractie, NAJK en Stichting Stikstof Claim (SSC) tonen een gedeelde lijn: er is vooruitgang, maar er blijft veel werk aan de winkel. Elk van deze organisaties heeft daarnaast eigen accenten gelegd.

Hieronder vatten we de belangrijkste gemeenschappelijke standpunten én de onderlinge verschillen samen.

Gedeelde kernpunten: hoopvol maar kritisch

Alle vier organisaties herkennen in de Kamerbrief belangrijke verbeteringen:

• Waardering voor de introductie van een rekenkundige ondergrens (1 mol) om kleine projecten uit de vergunningplicht te halen.
• Erkenning dat Aerius als vergunningsmodel grote beperkingen heeft; verbetering of vervanging is noodzakelijk.
• Ondersteuning voor een fundamentele herziening van het vergunningensysteem, waarbij juridische houdbaarheid en effectiviteit voorop staan.
• Instemming met de focus op regionale maatwerkaanpak, met bijzondere aandacht voor de Veluwe en de Peel.

Tegelijkertijd zijn alle vier organisaties ook kritisch:

• Gebrek aan langjarige financiële zekerheid wordt als een risico gezien (vooral benoemd door NAJK).
• Nog onvoldoende uitwerking van maatwerkstroken en additionaliteit wordt als zorgelijk beschouwd (door meerdere partijen).
• Generieke emissiereductie wordt als problematisch gezien, vooral omdat het effect op natuurherstel niet gegarandeerd is.

Verschillen in de reacties

Hoewel de toon vaak vergelijkbaar is (positief-kritisch), leggen de vier organisaties verschillende accenten:

LTO Nederland

• LTO is relatief constructief: ze ziet veel van haar eerdere voorstellen terug in het startpakket, zoals de spoedwetgeving en de gebiedsgerichte aanpak.
• Ze benadrukt vooral de noodzaak van snelle wetgeving om juridische zekerheid te bieden voor boeren en tuinders.
• LTO zet sterk in op doelsturing via bedrijfsspecifieke normen en wil nauw betrokken blijven bij de verdere uitwerking.

Agractie

• Agractie is aanzienlijk kritischer dan LTO.
• Ze bekritiseren de keuze voor zonering boven het instellen van significantiestroken van 250 meter — een kernpunt waarop zij blijven aandringen.
• Agractie wijst het vervangen van de KDW door een sectorale emissiereductie van 42–46% fel af, en pleit voor inspanningsverplichtingen gericht op daadwerkelijke natuurherstel (SVI – Staat van Instandhouding Indicatoren).

NAJK (Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt)

• NAJK ziet de brief als een stap vooruit, maar is bezorgd over het ontbreken van een langjarig totaalprogramma met voldoende financiering.
• Ze missen duidelijke oplossingen voor PAS-melders en interimmers en vinden dat jonge boeren nog onvoldoende zekerheid en ondersteuning krijgen.
• Positief noemt NAJK de tijdelijke vrijwillige extensiveringsregeling voor de melkveehouderij, waarvoor €627 miljoen is gereserveerd.

Stichting Stikstof Claim (SSC)

• SSC is positief over de inzet op het verlaten van de 25 km-regel voor ammoniak en de erkenning dat significante effecten zich beperken tot circa 250 meter.
• Wel is SSC ronduit kritisch over de keuze voor generieke emissiereductie en bedrijfsspecifieke doelsturing: volgens SSC zijn zulke maatregelen vaak niet meetbaar, niet haalbaar en niet handhaafbaar.
• Toch spreekt SSC ook waardering uit voor de inspanning van de ministers om perspectief te creëren.

Conclusie: de richting is goed, nu nog de uitwerking

De reacties van LTO, Agractie, NAJK en SSC laten zien dat er brede steun is voor de ingezette koerswijziging, maar ook dat de uitwerking in de komende maanden cruciaal wordt. Er moet meer duidelijkheid komen over:

• Het juridisch robuust maken van het vergunningensysteem;
• De financiering en borging van maatregelen;
• De precieze werking van regionale maatwerkstroken;
• Het creëren van realistische, haalbare emissiereductieprogramma’s.

Zoals wij zelf al eerder concludeerden op stikstofinfo.net:

“We gaan de goede kant op, maar zijn er nog niet. Nu nog even de regionale plannen technologisch en financieel doorrekenen en nader concretiseren.”

Wordt vervolgd – en we blijven het kritisch, constructief maar ook positief volgen.